Verwondering is dat wat je wilt weten van wat je nog niet weet, het begin van onderzoekend leren (werken). Het ontstaat bij een goede waarneming, open houding en het stellen van vragen. Als je taal aan waarneming koppelt, krijgt verwondering vorm. Die vaardigheden kunnen we aan kinderen leren, maar ook aan onszelf.
Op de Eerste Westlandse Montessorischool hebben we onderzoekend leren vormgegeven door kinderen te leren waarnemen, vragen stellen en onderzoek doen. Er is een curriculum voor onderzoekend leren in de school ontworpen om kinderen van alle leeftijden op verschillende niveaus te leren onderzoeken. Ook leerkrachten gebruiken deze 'leertuin' om onderzoek te doen en onderwijsideeën te ontwikkelen.
Het doel van onderzoekend leren is het ontwikkelen van een onderzoekende houding en onderzoeksvaardigheden om nieuwsgierig en betrokken te zijn en te blijven! Het is een manier van denken en leren voor 'hier en nu' en voor 'daar en dan'. Je leert om te worden en te zijn.
Om onderwijs te ontwikkelen moeten leerkrachten kunnen praktiseren, onderzoeken en creëren. Door te reflecteren op het onderzoeksproces wordt bekwaamheid en betrokkenheid ontwikkeld. Dat is de grootste veranderkracht van het onderwijs. Onderwijsprofessionals moeten ruimte, tijd en vertrouwen krijgen om zichzelf en het onderwijs te verbeteren.
Het sociale kapitaal wordt bepaald door het collectief vermogen om samen te werken en de leren vanuit verschillende opvattingen over leren en onderwijs. Door van en met elkaar te leren ontstaat er een gezamenlijke 'kunnes' waarmee de verandercapaciteit van een organisatie wordt vergroot. In een professionele leercultuur is het stellen van vragen, het geven en ontvangen van feedback en het bepalen van het 'waartoe' essentieel.
Denk- en daadkracht worden samengebracht als leerkrachten in staat zijn om beslissingen te nemen. Het nemen van beslissingen vereist een bepaalde mate van bekwaamheid, die wordt ontwikkeld door onderzoekend leren lesgeven. Deze mate eigenaarschap kan alleen worden verkregen in een omgeving waar gedeelde doelen en gezamenlijke verantwoordelijkheid worden gewaarborgd.